Over de hele wereld zien regeringen en autofabrikanten elektrische voertuigen als een sleuteltechnologie om het olieverbruik te beteugelen en klimaatverandering te bestrijden.
Maar nu elektrische auto's en vrachtwagens steeds normaler worden, hoor je wel eens dat de elektrische auto niet duurzaam is. Met duurzaam bedoelen we hier dat een elektrische auto in balans is met de aarde. Iedereen begrijpt dat er over 200 jaar geen Chevy Impala met 12 cilinders meer rondrijdt omdat er geen betaalbare benzine voor te vinden zal zijn, maar voor elektrische auto’s moet dit anders zijn. Is een elektrische auto duurzaam? Hoewel experts het er in grote lijnen over eens zijn elektrische auto’s een klimaatvriendelijkere optie zijn dan benzineauto’s, kunnen ze nog steeds hun eigen milieu-impact hebben, afhankelijk van hoe ze zijn opgeladen en gefabriceerd. We bespreken hier enkele van de grootste zorgen; en hoe deze kunnen worden aangepakt.
Hoe duurzaam is de “brandstof” van een elektrische auto?
Als je ervan uitgaat dat elektrische voertuigen hun stroom halen uit ons elektriciteitsnet, dat uit een mix van fossiele brandstoffen en hernieuwbare energiecentrales bestaat, dan is de CO2-uitstoot van een elektrische auto ongeveer 17 - 30% lager dan die van een auto met benzine- of dieselmotor. Bovendien zijn elektromotoren efficiënter dan verbrandingsmotoren die fossiele brandstoffen verbranden: een elektrische auto verbruikt slechts twee derde van de energie van een benzineauto op dezelfde afstand. Maar een elektrische auto wordt pas echt duurzaam als deze met groene energie aangedreven wordt. De Nederlandse elektriciteitsproductie bestond volgens het CBS vorig jaar voor ongeveer slechts 15% uit duurzame energie, waar ook de verbranding van biomassa onder valt.
Dus als je niets doet zal de stroom voor je elektrische auto voor 60% uit aardgas bestaan, en bijvoorbeeld voor een gedeelte uit Duitse bruinkool elektriciteit. Daar zit dus een enorme kans op verbetering, vooral als je bedenkt dat het kiezen voor een duurzaam energiecontract slechts enkele tientjes per jaar meer kost.
Maar in de Nederlandse duurzame energie contracten zit vaak ook groene “sjoemelstroom”, die uit een normale aardgas- of steenkool centrale komt maar waar een sticker opzit dat er elders ooit duurzame elektriciteit geproduceerd is. Klinkt dat vaag en frauduleus? Jazeker en dat is het ook. Als je 100% groen wilt rijden dan moet je de elektriciteit kopen bij energieleveranciers die alleen maar stroom leveren die is opgewekt met Nederlandse waterkracht, windmolens en zonnepanelen. Ook kun je zelf thuis groene stroom opwekken met behulp van zonnepanelen. We nemen een Tesla Model 3 als voorbeeld, met een standaardbereik van 50 kWh per 354 km. De Nederlander rijdt gemiddeld 32 km per dag wat een totaal gebruik van 4,5 kWh (50 kWh ÷ 354 km × 32 km) betekent. Je verliest ongeveer 15-20% tijdens omzetten en opladen, en met wat marge moet je dus 6,5 kWh zonne-elektriciteit per dag moet opwekken. Maar hoeveel zonnepanelen zijn dat? Voor Nederland, met een correctiefactor van 0,85, komt dat neer op 10 zonnepanelen van 330 Wp (1,70m. 1,01 m.). Voor dagelijks gebruik dus goed te doen.
Hoe duurzaam is de productie van een elektrische auto?
De baanbrekende Tesla wordt geproduceerd in de net zo baanbrekende giga- fabrieken van Musk, maar hoe duurzaam is een elektrische auto als we kijken naar de tractiebatterij?
Net als veel andere batterijen, zijn de lithium-ioncellen van de tractiebatterij gemaakt met zeldzame aardmetalen en materialen zoals kobalt en lithium, waarbij zowel mens als milieu in het gedrang komen. Bij de winning van kobalt ontstaan gevaarlijke bijproducten die in het milieu terecht kunnen komen in Congo, waar maar liefst 70 procent van 's werelds kobaltvoorraad wordt gewonnen. Voor het extraheren van de metalen moet het erts ook gesmolten worden, een proces dat zwaveloxide en andere schadelijke luchtverontreiniging uitstoot.
Het lithium van een tractiebatterij wordt gewonnen in Australië of uit zoutvlakten van het Andesgebergte in Argentinië, Bolivia en Chili, waarbij grote hoeveelheden grondwater gebruikt worden om de pekel weg te pompen, en dit gaat ten koste van de lokale landbouw en veeteelt. De productie van elektrische auto’s gebruikt zodoende ongeveer 50 procent meer water dan bij traditionele auto’s. Zeldzame aardmetalen, die meestal uit China komen, bevatten vaak radioactieve stoffen die radioactief water en stof kunnen uitstoten.
Recycling
Nu elektrische auto’s van de eerste generatie het einde van hun leven beginnen te bereiken, wordt de vraag wat er met de tractiebatterij gedaan kan worden steeds relevanter. Want terwijl 99 procent van de oude loodbatterijen wordt gerecycled, ligt het recycling percentage van lithium-ion batterijen op ongeveer 5 procent. Dit percentage zal zeker stijgen aangezien de kostbare materialen hergebruikt kunnen worden, maar de vraag is hoe vervuilend dit zal zijn. Een andere, veelbelovende benadering om de tractiebatterijen van elektrische voertuigen te hergebruiken, is om ze een tweede leven te geven in opslag en andere toepassingen. Want wanneer de tractiebatterij van een elektrische auto onder de 80 procent van zijn capaciteit komt wordt de actieradius verkleind, maar dat is geen beperking voor stationaire opslag. Als dit op de juiste manier wordt gedaan, kunnen gebruikte tractiebatterijen nog een decennium of langer worden gebruikt als back-upopslag voor zonne-energie.
Tot slot
Is een elektrische auto duurzaam? Jazeker, en naarmate de elektriciteitsbedrijven meer in duurzame energie investeren wordt de elektrische auto steeds duurzamer. Doordat de batterijen nogal wat vereisen qua productie zijn de emissies tijdens de productie van een elektrische auto hoger dan bij een benzineauto, en ook de markt voor recycling is nog volop in ontwikkeling. Een andere groot voordeel van elektrische auto’s is de verbetering van de luchtkwaliteit in steden. Elektrische auto’s stoten geen kooldioxide tijdens het rijden uit waardoor onze steden een betere levenskwaliteit krijgen. In één jaar tijd kan slechts één elektrische auto gemiddeld 1,5 miljoen gram CO2 besparen. Dat is het equivalent van vier retourvluchten van Amsterdam naar Barcelona. Ook de geluidsvervuiling neemt af omdat elektrische auto's veel stiller zijn dan conventionele auto's. De steden van onze toekomst zijn op korte termijn niet meer gevuld met rijen files met rokende auto’s- wat een verademing!