Met zo’n 1,5 miljard opgebruikte banden die jaarlijks weggeworpen worden zijn autobanden een wereldwijd afvalprobleem. Ze kunnen gedeeltelijk hergebruikt worden, maar dat heeft zijn beperkingen. En aan het einde van hun bruikbaarheid zijn ze moeilijk te recyclen, omdat ze een complexe mix van materialen zijn: natuurlijk en synthetisch rubber, vezels en draad, allemaal in een zware ronde verpakking. Vroeger werden banden als afval gestort en werden dan broedplaatsen voor muggen en andere insecten. Sinds storten niet meer mag worden ongeveer de helft van de Europese banden verbrand om een deel van de energie terug te winnen. De oplossing wordt al langere tijd gezocht in het gebruik van biologisch afbreekbare materialen. We zullen de belangrijkste ontwikkelingen hier bespreken.
Zelfherstellende banden: een utopische onmogelijkheid?
Niet als het aan de industrie ligt. Eerder dit jaar presenteerde de Amerikaanse bandenfabrikant Goodyear bijvoorbeeld de conceptband “reCharge” die automatisch zijn eigen loopvlak genereert, waarbij het loopvlak dat afslijt door dagelijks gebruik voortdurend wordt vervangen. In het midden van het wiel (de reCharge omvat zowel de band als het wiel) zit een cilindrische, onder druk staand patroon gevuld met een vloeibare, biologisch afbreekbare bandenmassa. Naarmate het loopvlak verslijt, trekt het drukverschil tussen de binnenkant van de cartridge en het bandoppervlak de massa naar buiten. Deze massa sijpelt uit kanalen die vanuit het midden naar het loopvlak uitlopen en wordt door een rasterachtig netwerk gevoerd waarin het de juiste vorm aanneemt. Bij blootstelling aan buitenlucht - waar het rubber de weg raakt - hardt de massa uit en wordt de compound hard.
Dus je vervangt de banden niet meer om de paar jaar, maar je vervangt de cartridge enkele malen gedurende de verwachte levensduur van het wiel (geschat tussen de 200.000 en 500.000 kilometer). De reCharge heeft sensoren die in de structuur ingebed zijn die slijtagepatronen en rijstijl kunnen analyseren en het type verbinding kunnen afstemmen op gebruiker, weer en wegdek. De band is ook zeer geschikt voor elektrische voertuigen omdat deze veel zwaarder zijn en een hogere koppel hebben tijdens het accelereren, waardoor de banden onder een elektrische auto maar liefst 30% sneller kunnen slijten. Dit idee van een geïntegreerde band en wiel doet denken aan de Vision concept-band van Michelin, enkele jaren eerder. In dat concept gaat de automobilist naar een 3D-printshop waar een nieuw loopvalk op de band geprint wordt, ook aangepast aan specifieke omstandigheden indien nodig.
Spinnen, sinaasappels en coniferen als grondstof
Dus de combinatie van wiel en band gooien we in de toekomst minder weg volgens deze concepten, maar wat voor biologisch afbreekbare materialen zijn er mogelijk? Een band met een lange levensduur én van natuurlijke materialen gemaakt, dat hebben we niet meer gezien sinds de tijden van Fred Flintstone. Er zijn veel opties in ontwikkeling. Goodyear is van plan spinnenzijde te gebruiken voor de "reCharge”. Spinnenzijde is even sterk als koolstofvezel, maar is 40 maal taaier. Michelin heeft zich tot doel gesteld om 80% van het gebruikte rubber te vervangen door milieuvriendelijkere materialen.
Dit concept gaat bij Michelin onder de naam "Vision", banden die geprint worden van biologisch geproduceerde en biologisch afbreekbare materialen, waaronder natuurlijk rubber, bamboe, papier, hout, hooi, spaanders, stoffen, karton, melasse en sinaasappelschil. Hoewel het klinkt alsof Michelin door je composthoop wroet om zijn futuristische concept te bedenken, schuilen hier nog al degelijk wel hoog technologische vernieuwingen achter. Deze banden worden uitgerust met sensoren die gegevens verzamelen om de prestaties en gebruik van de auto te voorspellen. En zo kunnen ze zich aanpassen aan verschillende omstandigheden. Op weg naar de bergen om te skiën? Rijd door een Michelin-3Dprintstation en laat je banden bedrukken met een winterprofiel voor besneeuwd terrein.
Maar zijn er al banden op de markt met dergelijke biologisch afbreekbare compounds? Volgens Hankook wel: de nieuwe Kinergy AS EV. De Kinergy AS EV is, zoals de naam al aangeeft, specifiek afgestemd op elektrische auto's. Naast een hardere compound dan een traditionele band, bevat de Kinergy AS EV ook plantaardige oliehars om milieuvriendelijk te zijn. Hankook noemt de hars Aqua Pine en haalt het materiaal uit coniferen. Het verbetert naar verluidt de prestaties in natte omstandigheden. Behalve dat de auto een stabielere wegligging heeft op een nat wegdek, resulteert de hars ook in een hardere compound, wat helpt bij het controleren van de hoge koppel van een elektrische auto. Dit is niet de eerste keer dat Hankook met een speciale band voor elektrische auto's komt. De Kinergy AS EV is nu in zijn tweede generatie en is totaal herontworpen om de markt voor elektrische auto's beter te bedienen.
Tot slot
Natuurlijk rubber is door de schaarste aan bosbouwgrond moeilijk te winnen. Bridgestone heeft recentelijk de productie van surrogaat- rubber uit Guayule weer opgestart. Guayule is een woestijnstruik die in het zuidwesten van de Verenigde Staten wordt gekweekt als bron van natuurlijk rubber (latex), organische harsen en hoogenergetische biobrandstofgrondstof.
Het opstarten van productie van industriële omvang is natuurlijk een project dat jaren duurt. Al deze ontwikkelingen zijn fascinerend, futuristisch en bovenal duurzaam. Momenteel wordt meer dan 70 procent van de wereldwijd geproduceerde banden gemaakt van niet-biologisch afbreekbare materialen. Echter volgt de technologie van de bandenfabrikanten de trend van de auto-industrie die ook steeds duurzamer wordt. Al deze ontwikkelingen zullen beetje bij beetje de consumentenmarkt bereiken, en we zullen de komende jaren steeds meer banden op de markt zien die van, tenminste gedeeltelijk, biologisch afbreekbare materialen gemaakt zijn.